13 listopada 2024 r. Szwedzi zapisali się na kartach historii, stając się pierwszym krajem w Unii Europejskiej uznanym za „wolny od dymu papierosowego”.
Według danych szwedzkiej agencji zdrowia publicznego, zaledwie 4,5% dorosłych obywateli Szwecji urodzonych w kraju pali papierosy. To wynik znacznie poniżej globalnego progu 5%, który definiuje status „wolności od dymu papierosowego”.
Szwedzi osiągnęli ten cel 16 lat przed planowanym terminem wyznaczonym przez Unię Europejską, podczas gdy większość krajów członkowskich pozostaje daleko w tyle. Dla porównania, średni wskaźnik palenia w Europie wynosi aż 24%, co oznacza, że jest pięciokrotnie wyższy niż w Szwecji.
Innowacyjne Podejście do Redukcji Szkód
Ten niezwykły sukces to efekt pionierskiej polityki Szwecji, promującej bezpieczniejsze alternatywy dla papierosów.
Dr Delon Human, lider kampanii Smoke Free Sweden* , podkreśla:
„To wyjątkowe osiągnięcie to przełomowy moment w globalnej ochronie zdrowia publicznego i dowód na skuteczność postępowych strategii w walce z tytoniem.
W latach 60. niemal połowa szwedzkich mężczyzn paliła papierosy. Poprzez promowanie alternatywnych produktów nikotynowych, takich jak snus, woreczki nikotynowe i e-papierosy, Szwecja pokazała, jak skutecznie dążyć do społeczeństwa wolnego od dymu, jednocześnie chroniąc zdrowie publiczne.
Szwecja powinna stać się inspiracją dla świata, dowodząc, że pragmatyczne, oparte na nauce podejście może przynieść spektakularne efekty i ratować życie.”
Dane, które Mówią Same za Siebie
Statystyki pokazują, że 5,3% wszystkich dorosłych w Szwecji, wliczając w to imigrantów, nadal pali papierosy. Co ciekawe, osoby urodzone poza Szwecją mają trzykrotnie mniejsze szanse na kontynuowanie palenia po przeprowadzce do tego kraju.
Pragmatyczna Polityka jako Klucz do Sukcesu
Dr Anders Milton, lekarz i były prezes Szwedzkiego Stowarzyszenia Medycznego, wyjaśnia:
„Szwecja osiągnęła sukces dzięki praktycznemu podejściu opartemu na redukcji szkód, a nie zakazach. Bezpieczniejsze produkty nikotynowe w różnych smakach i stężeniach są łatwo dostępne zarówno online, jak i w sklepach stacjonarnych. Reklamy tych produktów pomagają zwiększać świadomość i zachęcają do ich wyboru.
Rząd szwedzki stosuje również proporcjonalny podatek akcyzowy, dzięki czemu produkty bezdymne są bardziej przystępne cenowo niż papierosy. Ta polityka, wsparta kampaniami edukacyjnymi, pozwala konsumentom podejmować zdrowsze decyzje.”
Korzyści Zdrowotne i Społeczne
Szwedzka strategia przynosi ogromne korzyści: kraj notuje najniższy w UE odsetek chorób związanych z tytoniem, a liczba zachorowań na nowotwory jest o 41% niższa niż w innych krajach europejskich.
Dr Human dodaje:
„Podczas gdy Szwecja świętuje swoje historyczne osiągnięcie, większość krajów jest daleka od realizacji podobnych celów. Restrykcyjne polityki ograniczające dostęp do bezpieczniejszych alternatyw nikotynowych, takich jak woreczki nikotynowe czy e-papierosy, odciągają palaczy od narzędzi, które mogłyby uratować im życie.
Sukces Szwecji jest żywym dowodem na to, że produkty alternatywne mogą przynieść ogromne korzyści, jeśli wspierają je polityki oparte na dowodach naukowych.
Kampania Smoke Free Sweden* wzywa wszystkie kraje do ponownej oceny swoich strategii kontroli tytoniu i uwzględnienia redukcji szkód jako kluczowego elementu walki z paleniem. Szwedzki sukces powinien być sygnałem dla decydentów na całym świecie – progresywne, naukowe podejście do alternatyw nikotynowych może sprawić, że palenie stanie się przeszłością.”
Lekcja dla Świata
Sukces Szwecji pokazuje, że można skutecznie walczyć z paleniem, nie stosując zakazów, ale wspierając ludzi w dokonywaniu zdrowszych wyborów. To inspiracja dla innych krajów, które chcą ograniczyć problem nałogu papierosowego.
Czego nauczyła nas Szwecja?
- Informowanie o mniej szkodliwych produktach: e-papierosy, snus czy woreczki nikotynowe, pomagają palaczom odejść od papierosów.
- Niższe podatki: Produkty mniej szkodliwe powinny być tańsze od papierosów, aby były bardziej dostępne.
- Edukacja: Kampanie, które jasno wyjaśniają, co szkodzi, a co jest bezpieczniejszą opcją.
- Wspieranie innowacji: przestrzeń na rozwój nowych technologii i produktów, które pomagają zmniejszać szkody.
- Unikanie zakazów: Surowe restrykcje często tylko utrudniają dostęp do bezpieczniejszych rozwiązań.
Szwecja dowiodła, że pragmatyczne podejście działa. Edukacja, dostępność alternatyw i rozsądna polityka mogą pomóc także innym krajom w walce z nałogiem. To droga, którą warto podążyć.
*Smoke Free Sweden to kampania, która zachęca inne kraje do naśladowania szwedzkiego modelu w redukcji szkód związanych z paleniem. Więcej informacji na temat sukcesu Szwecji w walce z paleniem można znaleźć na stronie: www.smokefreesweden.org
